Opowiedz, a zapamiętają – storytelling jako skuteczne narzędzie nauczyciela
25 września, 2025 2025-09-25 14:10Opowiedz, a zapamiętają – storytelling jako skuteczne narzędzie nauczyciela
Opowiedz, a zapamiętają – storytelling jako skuteczne narzędzie nauczyciela
Ewa Drobek Wyobraź sobie lekcję, podczas której uczniowie słuchają Cię z zapartym tchem. Nikt nie ziewa, nie zerka w telefon. Jesteś jak narrator wciągającej powieści, a Twoje słowa zostają z uczniami na długo. Brzmi nierealnie? Wcale nie – jeśli sięgniesz po storytelling, czyli opowiadanie historii w nauczaniu. Nie musisz być aktorem ani pisarzem. Wystarczy kilka prostych kroków i pomysł na to, jak zamienić wiedzę w historię. A uwierz, że warto – bo nic tak nie działa na wyobraźnię, jak dobra opowieść.
Dlaczego warto używać storytellingu?
Historie zapadają w pamięć. Uczniowie mogą nie zapamiętać wzoru chemicznego, ale jeśli opowiesz im historię o tym, jak pewien uczony przypadkowo odkrył coś ważnego – będą pamiętać to do końca roku. Według badań (np. Paul Zak, 2013), gdy słuchamy opowieści, nasz mózg wydziela oksytocynę – hormon odpowiedzialny za empatię i zaangażowanie. Z kolei Daniel Willingham (w książce Why Don’t Students Like School?) pokazuje, że uczenie się przez historie jest naturalne i skuteczne – bo opowieści porządkują wiedzę i nadają jej sens.
Od czego zacząć? Proste kroki:
- Zacznij od celu lekcji – co chcesz, żeby uczniowie zapamiętali?
- Wymyśl bohatera – może to być fikcyjna postać, Ty sam, uczeń, postać historyczna.
- Zbuduj fabułę – bohater ma cel, napotyka problem, znajduje rozwiązanie.
- Dodaj emocje i konkrety – im bardziej „żywa” opowieść, tym lepiej.
- Zakończ refleksją lub pytaniem – żeby uczniowie mogli przełożyć historię na treść lekcji.
- Zachęć uczniów do własnych historii – mogą opowiadać, pisać, odgrywać scenki.
Przykłady z życia nauczycieli i konkretnych lekcji
Język polski – opowieści o wartościach
Nauczycielka z 6 klasy opowiada historię starego buta znalezionego w lesie. Z pozoru nic ciekawego, ale okazuje się, że to but chłopca, który uciekł z domu, bo czuł się niezrozumiany. Uczniowie sami tworzą jego historię, potem rozmawiają o tym, co znaczy „szacunek” i „zrozumienie”. Temat lekcji: wartości w życiu człowieka.
Matematyka – detektyw ułamków
Uczeń-detektyw musi rozwikłać zagadkę: ile ciastek zjadł podejrzany? Nauczyciel opowiada historię śledztwa, a każdy krok to zadanie z ułamkami. Forma gry i opowieści. Działa świetnie, bo uczniowie wciągają się w historię i zapominają, że „robią matmę”.
Język angielski – dziennik podróżnika
Nauczycielka z 7 klasy wymyśliła podróżnika, który pisze z Londynu, Nowego Jorku, Tokio. Każdy list to materiał do pracy nad czasami gramatycznymi. Uczniowie potem sami piszą odpowiedzi – też jako podróżnicy. Temat: Past Simple, Present Perfect.
Geografia – „dzień z życia”
Uczeń przenosi się na Saharę – jest beduinem, musi znaleźć wodę i schronienie. Nauczyciel prowadzi go przez różne strefy klimatyczne, opowiadając, jak się tam żyje. Uczniowie uczą się geografii „od środka”.
Biologia – wewnętrzny świat
Nauczyciel opowiada historię małego czerwonego krwinka, który wędruje przez ciało człowieka, dostarcza tlen, musi walczyć z wirusem. Świetne do lekcji o krwi i układzie krwionośnym – dzieciaki pamiętają tę historię na długo.
Storytelling to nie teatr. To rozmowa.
Nie chodzi o to, żeby zawsze „robić show”. Czasem wystarczy krótka anegdota na początek lekcji, żeby zbudować kontekst. Albo wspólna historia wymyślana z klasą. Klucz to autentyczność – jeśli opowiadasz coś, co sam przeżyłeś, uczniowie to czują.
Dlaczego warto używać storytellingu?
- angażuje uczniów emocjonalnie,
- ułatwia zrozumienie i zapamiętanie treści,
- buduje relację nauczyciel–klasa,
- pozwala uczyć „po ludzku”.
Na koniec – moc opowieści
Storytelling to nie tylko metoda nauczania. To sposób budowania mostów – między wiedzą a emocjami, między nauczycielem a uczniami, między tym, co w podręczniku, a tym, co w życiu. Dobrze opowiedziana historia zostaje z nami na długo – często dłużej niż definicje czy daty. Nie musisz być mistrzem słowa. Wystarczy, że chcesz mówić do ludzi, a nie tylko do klasy. Reszta przyjdzie z czasem – z doświadczeniem, z każdą kolejną historią. Na zakończenie warto przywołać słowa noblistki, Olgi Tokarczuk: „Świat jest zbudowany z opowieści, nie z atomów.” To od nas zależy, jakie opowieści wybierzemy – i jak dzięki nim pomożemy naszym uczniom lepiej zrozumieć świat.
Przydatna literatura dla nauczycieli:
- Daniel Willingham – Why Don’t Students Like School? – o tym, jak działa mózg ucznia.
- Kieran Egan – Teaching as Storytelling – klasyk metodyki storytellingu.
- Chip & Dan Heath – Made to Stick – jak tworzyć zapadające w pamięć przekazy.
- Aleksandra Kozłowska – Storytelling. Narracja w edukacji i rozwoju osobistym – nowoczesne podejście.
- „Opowiadania, które uczą” – Katarzyna Stoparczyk – dla młodszych klas, opowieści z przesłaniem.
